Vào năm 2008, Sal Khan nắm trong tay một tương lai sáng lạn, làm ra nhiều triệu đô khi là người đứng đầu một quỹ đầu tư. Nhưng anh bỏ việc để tự mình làm ra những thước phim miễn phí về toán học trên Youtube. May mắn thay, ẩn sau hàng triệu học sinh trung thành của anh là một trong những nhà hảo tâm lớn nhất - Bill Gates và Google. Hiện nay, với một lượng tiền mặt nhiều chưa từng thấy, viện nghiên cứu của Khan trở thành một trong rất nhiều lựa chọn giáo dục.

Sự mở đầu

Khan Academy - series bài giảng Youtube, bắt đầu bằng hợp đồng miệng với một cô bé lớp 7. Em họ Khan - Nadia, đang phải vật lộn với môn toán trên lớp và đã đồng ý ngồi trên một hệ thống giảng dạy từ xa. Sau khi sự tiến bộ của cô bé tăng vọt trong một vài kĩ năng, nhiều gia đình và bạn bè muốn Khan ghi lại bài giảng của mình và đưa chúng lên mạng.

Từ khi Youtube trở thành nơi truy cập toàn cầu, Khan nghĩ: "Tại sao lại không nhỉ?", và quyết định sẽ đưa ra công chúng bài giảng của mình với hi vọng một ai đó, ngoài những người bạn tức thời trên internet và gia đình, sẽ quan tâm đến những bài dạy toán của anh. Kết quả thật đáng kinh ngạc khi lượng người xem bùng nổ."Những người ngẫu nhiên bắt đầu xem nó và tôi bắt đầu nhận được những lời phản hồi tốt đẹp từ họ," Khan kể.  "Họ nói: 'Hey, tôi được điểm A bài thi đại số vì video này đấy!'....hay...'Tôi sẽ không phải bỏ trường trung học này bởi vì cái video kia, ồ, cảm ơn Khan!'.....hoặc.....'Tôi đang rời khỏi quân đội và những clip kia, chúng thật là nguồn lực lớn và duy nhất khiến tôi quay trở lại đại học để hoàn thành môn đại số!"

Nhân tố quyết định sự thành công và sự lớn mạnh của Khan Academy

Không thể kể hết sự ngạc nhiên của mình, những video Khan làm trở nên nổi tiếng hơn mức anh tưởng tượng và công sức anh bỏ ra rất nhiều! "Lời phản hồi đầu tiên của em họ tôi là chúng thích nhìn thấy tôi trên Youtube hơn nhìn gặp mặt tôi ngoài đời." Khan giải thích (triết lý hoạt động của "học viện") là: bài giảng phong phú sẽ tiếp cận các học sinh cá biệt - trình độ họ ở các mức khác nhau và họ thường bối rối khi đặt câu hỏi. Tại nhà, học sinh có thể ôn lại những vấn đề căn bản, học lại bài giảng hoặc nhảy cóc mà không bị một đôi mắt đánh giá thất vọng nào của bạn bè cùng trang lứa dòm ngó.

 
5 năm trôi qua cùng với hàng tá các bài giảng ra đời, series trên Youtube mỗi ngày có hơn chục nghìn người xem. "Nó đã trở thành một điều hiển nhiên rằng đây có thể là một món làm ăn lớn hơn tất cả những gì tôi đã và đang làm." Vì vậy, với sự tán thành của bà xã, Khan bỏ công việc hàng triệu đô của mình để theo đuổi một kế hoạch mà anh chưa biết làm thế nào để nuôi sống gia đình mới của mình. "Hi vọng rằng mọi người sẽ nhận ra giá trị, cái mà đang được tạo dựng ở đây," Khan nhớ lại "Tôi đã dùng cách tiếp cận nguyên thủy nhất để bắt đầu một công ty phi lợi nhuận: Tôi chỉ tiếp tục làm video - đúng theo nghĩa đen của nó."

Đang trong sự chán nản và tuyện vọng, Khan nhận được tin nhắn từ nhà tài trợ đầu tiên - Ann Doerr, nói với anh rằng Bill Gate đang nói về Khan Academy ở lễ hội ý tưởng Aspen uy tín....và Gates đang dùng bài giảng của anh để dạy con ông ấy! Và bây giờ, với lượng tiền mặt nhận được từ  Google và Gates, Khan Academy đang phát triển một cách nhanh chóng những dịch vụ; giao diện được "đánh bóng" cùng các phần mềm tương tác. Khan Academy thực sự đã tìm được một lượng người xem lớn hơn sức tưởng tượng.

Bước thăng tiến

Điều gì đã tiếp cho Khan nguồn cảm hứng, thúc giục anh rời bỏ công việc triệu đô vì giáo dục? - "Tôi muốn tối ưu hóa của sống của tôi chỉ với niềm vui và sự thỏa mãn." Do đó, anh so sánh hai kịch bản xảy ra vào lúc Khan 80 tuổi: anh là một tỉ phú hay anh là một nhà tạo lập của một học viện giáo dục? "Tôi không nghĩ tôi giống Gandhi,...hay là bất kì ai khác," Khan nói "Nếu ai đó thực sự làm phép so sánh đó, tôi nghĩ họ sẽ chắc chắn chọn phương án thứ hai."

Quyết định này đã có thể dễ dàng hơn cho Khan, không giống như lúc anh vào Wall Street - sự quyết tâm trở thành quản lý một quỹ đầu tư chỉ là sự yêu thích toán và vật lý. Kể cả lúc anh làm quản lý,  Khan luôn luôn hướng về gia đình mình: "Nếu tắm trong đống tiền mặt và đống vàng làm động lực chính thì chắc chắn rằng Khan Academy đã không bao giờ tồn tại."

Thay đổi trong hệ thống giáo dục

Làm thế nào mà Khan có thể thay đổi giáo dục? Bằng cách lật ngược nó lại. Đầu tiên, anh nói, chúng ta nên "tách riêng khả năng và sự học". Thay vào cấp bằng hoặc chứng chỉ, chuẩn hóa những đánh giá  làm thước đo cho trình độ của nhân viên. Ai ai cũng có thể học ở trình độ riêng của họ: đại trà hay chuyên hóa, ở nhà hay trên internet. Và rồi, dù họ có được đào tạo ở đâu, họ vẫn được coi như nhau trước cuộc đánh giá. Thêm vào đó, Khan nghĩ rằng những nhận định, đánh giá có thể có ý nghĩa hơn những bằng cấp.

Thứ hai, những bài giảng sẽ trở thành bài tập về nhà và giáo viên dạy riêng sẽ đào tạo học viên một cách chuyên sâu ở trên lớp. Trong khi đó, ở phòng học truyền thống thì "một lớp có 30 - 40 người và giáo viên không thể quan tâm tới từng học sinh." Một số giáo viên đã bắt đầu làm điều này, thay thế bài giảng của Khan vào bài giảng của mình và giao video về nhà như bài tập. Như thế sẽ tiết kiệm thời gian và để ra thời gian để chỉ bảo từng cá nhân trong giờ học.

Như hàng ngàn sinh viên tốt nghiệp nhưng không có việc làm, nước Mỹ vẫn đang trì trệ đằng sau toán và khoa học, người dân sẽ cần nhiều hơn nữa những thay đổi như Khan đã và đang làm.

Mong các bạn hãy ủng hộ Khan Academy! Hãy truy cập : http://www.khanacademy.org để trải nghiệm 1 phương pháp giáo dục mới, 1 cách tiếp cận đặc biệt nhé!

Dịch và tìm hiểu thông tin: Đức Tài